Tag: #instytutpgg #fundacja #PostępAtomowy #atom #energetyka #bezpieczeństwoenergetyczne #Polska

Opublikowano przez — Dodaj komentarz

Zrównoważony rozwój górnictwa węglowego w świetle dyrektywy CSRD i restrukturyzacji

Górnictwo węgla kamiennego w sposób szczególny i wieloaspektowy oddziałuje na środowisko, począwszy od samego zajmowania powierzchni, przez wydobycie zasobów po składowanie odpadów. Praca zakładów górniczych związana jest m.in. z deforestacją terenu, emisją pyłów i gazów, oddziaływaniem hałasem i wibracjami na teren, zanieczyszczeniem wód, czy składowaniem odpadów. Dotyczy zatem tych kwestii, które nie zawsze podlegały opomiarowaniu i ujawnieniu w sposób precyzyjny oraz jednolity na podstawie dyrektywy NFRD i krajowej ustawy o rachunkowości. Niejednokrotnie były natomiast przedmiotem proekologicznego marketingu w zakresie ładu korporacyjnego, czy społecznej odpowiedzialności biznesu, nie dostarczając jednak informacji rzeczywiście kluczowych z punktu widzenia inwestycji oraz oceny potencjału zrównoważonego wzrostu – a i taki do pewnego stopnia kopalnie mają.

Dlatego też dyrektywa CSRD dot. sprawozdawczości jednostek wprowadziła zasady, których celem było zapobieżenie swobodniejszemu stosowaniu wytycznych odnoszących się do zrównoważonego rozwoju i inwestycji w ochronę środowiska poprzez uściślenie kryteriów porównywalności danych, zharmonizowaniu standardów oraz ujednoliceniu zakresu aktywności podlegającego raportowaniu, a przez to również eliminacji luki informacyjnej wpływu działalności gospodarczej na środowisko.

Urzeczywistnieniu tego celu służyć mają wprowadzone zasady rozszerzające zakres obowiązków sprawozdawczych, kreujące wymóg podwójnej istotności, nakładające obowiązek stosowania Europejskich Standardów Zrównoważonego Rozwoju, nakładające obowiązek uwzględniania wpływu całego łańcucha dostaw i wykonawców, a także poddające sprawozdawczość zewnętrznemu audytowi.

Obowiązki raportowania zrównoważonego rozwoju dotyczą zgodnie z Art. 5 ust. 2 lit. b dyrektywy CSRD począwszy od 2025 r. dużych spółek, których kryteria wskazuje art. 3 ust. 3 dyrektywy NFRD. Duże spółki (tak jak  i jednostki dominujące nad dużą grupą kapitałową) dla spełnienia definicji muszą wypełniać dwa z trzech kryteriów, tj. przekraczać progi nimi wyznaczone na poziomach wartości sumy bilansowej – 25 mln euro, przychodów netto ze sprzedaży – 50 mln euro, średniorocznego zatrudnienia – 250. Dyrektywa stanowi zatem zwiększenie zakresu podmiotowego raportowania o spółki pozagiełdowe wg. skali.

Istotnym aspektem dla weryfikacji stopnia zrównoważenia prowadzonej działalności gospodarczej jest taksonomia unijna, a przede wszystkim kluczowe jej cele umożliwiające właściwą ocenę danego podmiotu. Są to cele środowiskowe wskazane w art. 9 rozporządzenia UE w sprawie ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, czyli: łagodzenie zmian klimatu, adaptacja do zmian klimatu, zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola oraz ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Poza powyższymi w procesie raportowania zobowiązane podmioty powinny także ujmować kwestie związane z strategią i prowadzonym biznesem, wykorzystaniem innowacji oraz stopniem efektywności, strukturą organizacyjną a także celami strategicznymi w sposób spójny z polityką zmierzającą do zapewnienia osiągnięcia zrównoważonego środowiskowo wzrostu.

W tym kontekście, mając na uwadze całokształt wytycznych zw. z raportowaniem warto, chociaż skrótowo przedstawić aktualne problemy polskiego górnictwa węglowego odnosząc je do podmiotów zobowiązanych do raportowania, czyli przede wszystkim do spółek węglowych w rozumieniu art. 2 pkt 1 lit. a ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.

Z uwagi na obszerność wyzwań stojących przed przyszłością polskiego sektora wydobywczego oraz nawarstwionymi problemami górnictwa węgla kamiennego celowe jest ograniczenie ich zakresu z punktu widzenia kwestii wynikających z raportowania ESG do tych, jakie zidentyfikowała Najwyższa Izba Kontroli weryfikując wykonanie rządowych programów.

Wskazuje się głównie na coraz większe rozwarstwienie pomiędzy podtrzymywaniem dotychczasowej skali górnictwa wynikającym z umowy społecznej i programów rządowych, tendencją popytową na rynku oraz możliwościami efektywnego wydobycia. Warto zwrócić uwagę na utrzymujący się trend malejącego wydobycia wynikający zarówno z mniejszych potrzeb konsumpcyjnych, ale też pogarszającej się konkurencyjności krajowego surowca powodowanej niskim poziomem efektywności wydobycia oraz wysokimi kosztami w przeliczeniu na górnika., co przekłada się na istotne różnice między wskaźnikami cen PSCMI I (Polski Indeks Węgla Energetycznego) a ARA (cena surowca wyładowywanego w Antwerpia-Rotterdam-Amsterdam). Dostrzegalne jest to również w wynikach eksportowych i sprzedażowych, które wskazują na sprzedaż utrzymującą się w przedziale 80% wydobytego surowca. Prócz tego oczywistym i jednym z największych problemów są wyniki finansowe wskazujące na rokrocznie rosnące zadłużenie, nierentowność, przerosty zatrudnienia, a także na brak racjonalnych poziomów wynagradzania.

Źródło: Ministerstwo Aktywów Państwowych (2022), Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce, Warszawa.

Źródło: Ministerstwo Aktywów Państwowych (2022), Program dla sektora górnictwa wę-gla kamiennego w Polsce, Warszawa.

Źródło: WysokieNapięcie.pl, https://wysokienapiecie.pl/93237-wegiel-najdrozszy-w-historii-a-pgg-brakuje-2-mld-zl/

Jedną z przyczyn obecnej sytuacji sektora górnictwa węglowego jest oczywiście w naturalny sposób postępująca transformacja energetyczna i promowanie nieemisyjnych źródeł energii elektrycznej.

Nie oznacza to jednak zupełnego wygaszania branży, szczególnie w świetle podtrzymywania wydobycia do 2049 r, lecz jej transformacji i dostosowania do nowego modelu. Polityki energetyczne przewidują zachowanie mocy węglowych w minimalnym zakresie w podstawie do 2040 r., co wymaga transformacji i restrukturyzacji sektora wydobywczego w sposób korespondujący z zasadami zrównoważonego rozwoju, mając na uwadze cele raportowania ESG.

Rządowy program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce z 2022 r. czyni głównym celem sprawiedliwą transformację sektora górnictwa węgla kamiennego z założeniem stopniowej likwidacji branży wydobywczej w oparciu o mechanizmy wsparcia publicznego. Realizacja celu ma zostać osiągnięta w wyniku: dostosowania produkcji do zapotrzebowania, konsolidacji sektora, zachowania ciągłości działalności, zapewniania stabilności procesu wygaszania górnictwa, zapobiegania niekontrolowanym upadłościom, czy wsparcia procesów przechodzenia gospodarki do modelu niskoemisyjnego.

Cel ten w związku z planami polityki energetycznej i utrzymania górnictwa na odpowiednim poziomie wynikającym z umowy społecznej nie musi oznaczać utrzymania nieefektywności oraz braku zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju. Z pewnością natomiast dowodzi potrzeby pilnej restrukturyzacji całego sektora.

Oczywiście trudno mówić o całkowitym zrównoważeniu środowiskowym lub znaczącym ograniczeniu oddziaływania na środowisko zakładów górniczych, niemniej istnieją możliwości dostosowania sektora do minimalizowania negatywnego oddziaływania oraz zmiany nastawienia inwestycyjnego z wykorzystaniem raportowania ESG w sposób zgodny i rzetelny do przedstawienia spójnej polityki i strategii przywracania efektywności i dbałości o środowisko.

Możliwe jest wdrożenie pewnych systemów w aspekcie zarządzania operacyjnego, opomiarowania i monitorowania warunków bezpieczeństwa opartych o sztuczną inteligencję, automatyzacje wybranych procesów zw. z transportem. Wprowadzenie stacji odmetanawiania do zasilania agregatów na cele własne, stworzenie przestrzeni do zagospodarowania odpadów powydobywczych realizując elementy gospodarki obiegu zamkniętego, czy analizując możliwości wykorzystania nieczynnych szybów jako mikro elektrowni szczytowo-pompowych.

Analiza powodów przyjęcia zasad sprawozdawczości pozwala upatrywać w nowych obowiązkach, obok licznych wyzwań, także i szans dla sektora. Celem bowiem ujednolicenia norm dot. sprawozdawczości jest nie tylko wzmocnienie realizacji celów klimatycznych, lecz również spowodowanie ukształtowania ścisłych ram weryfikacji danych dla inwestorów do oceny możliwości budowania długofalowej wartości przedsiębiorstwa, co w zestawieniu z utrzymanie wydobycia do 2049 r. i ewentualnie zagospodarowaniem tego obszaru jako strategicznej rezerwy surowcowej na potrzeby awaryjne nie musi być pozbawione racjonalności.

Z tego punktu widzenia obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju, analogicznie do całej gospodarki, może być swego rodzaju szansą, wymuszonym stymulantem usprawniania zakładów górniczych podyktowany jednolitymi schematami opomiarowania działalności i jej wpływu na otoczenie. Rzecz jasna górnictwo wymaga szczególnej ostrożności, odpowiedzialności oraz holistycznego podejścia do problemu, jednakże spójne rozpatrywanie i kreowanie strategii, planu restrukturyzacji wraz z raportowaniem ESG może przynieść korzystny całościowo rezultat w perspektywie utrzymania wydobycia.

Duży potencjał ma również w tym zakresie Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. (wykorzystując art. 8a ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego), mogąca zostać wykorzystana nie tylko jako podmiot służący reorganizacji i wygaszaniu zakładów, lecz także jako ich optymalizowania, unowocześnianiu oraz dostosowywaniu do wariantów efektywnej pracy lub wykorzystania dla celów wdrażania innowacji w innych obszarach, tam gdzie jest to wykonalne.

mgr Marcin Gronowski / 24.03.2025 r.

Źródła:

  1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz. U. UE. L. z 2020 r. Nr 198, str. 13 z późn. zm.).
  2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz. U. UE. L. z 2021 r. Nr 243, str. 1).
  3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG (Dz. U. UE. L. z 2013 r. Nr 182, str. 19 z późn. zm.).
  4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Dz. U. UE. L. z 2022 r. Nr 322, str. 15).
  5. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1383).
  6. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 z późn. zm.).
  7. Piech M., Sobczyk W., Wpływ obiektu górniczego na środowisko na przykładzie Kopalni Węgla Kamiennego LW Bogdanka (Polska), Inżynieria Mineralna, styczeń-czerwiec 2023.
  8. Gronowski M., Zastosowanie AI w górnictwie w kontekście AI ACT, Instytut Prawa Geologicznego i Górniczego, 2025.
  9. Ogrodnik R., Mieszaniec J., Górnictwo węgla kamiennego w kontekście zrównoważonego rozwoju, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 318, 2013.
  10. Mariański A. [w:] Ustawa o rachunkowości. Komentarz, wyd. VI, red. E. Walińska, Warszawa 2023, art. 77.
  11. Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli, Przygotowanie i realizacja „programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce”, Warszawa, 2022.
  12. Ministerstwo Aktywów Państwowych (2022), Program dla sektora górnictwa wę-gla kamiennego w Polsce, Warszawa. WysokieNapięcie.pl, https://wysokienapiecie.pl/93237-wegiel-najdrozszy-w-historii-a-pgg-brakuje-2-mld-zl/
Opublikowano przez

Problemy finansowania badań nad polską energetyką jądrową

Wspominając nie tak dawno zakończoną przez nas Kampanię #PostępAtomowy, w której promowaliśmy budowę elektrowni atomowej na terenie naszego kraju, nadal podtrzymujemy, że jest ona Polsce potrzebna. Jak czytamy na stronie rządowej: “Budowa elektrowni jądrowej w Polsce to inwestycja strategiczna dla zrównoważonego rozwoju całego kraju. Energetyka jądrowa to stabilne źródło energii elektrycznej, a możliwość zmagazynowania paliwa jądrowego na długi czas poprawia niezależność energetyczną kraju. Energetyka węglowa pozostanie filarem polskiej gospodarki, natomiast elektrownia jądrowa, która nie emituje CO2, pozwoli Polsce osiągnąć cele klimatyczne Unii Europejskiej.”[1].

Rozważając kluczowe powody przemawiające za rozwojem energetyki jądrowej w Polsce trzeba mieć na względzie kilka podstawowych kwestii:

  1. stabilne źródło energii działające w podstawie, uzupełnienie miksu energetycznego zapewniające bezpieczeństwo energetyczne kraju[1, 6]
  2. ustabilizowanie cen energii elektrycznej dla odbiorców 
  3. wysoka wydajność pracy i dostępność mocy osiągalnej w zestawieniu z innymi rodzajami produkcji energii elektrycznej; 
  4. zeroemisyjność – wymierna korzyść dla środowiska, wypełnienie celów klimatycznych Unii Europejskiej, w tym redukcja gazów cieplarnianych takich jak CO2 oraz związane z nimi zmniejszenie kosztów ponoszonych w postaci opłat nałożonych tzw. Dyrektywą ETS[2]

Patrząc szerzej można także wskazać na aspekty poboczne z punkty widzenia systemu energetycznego, choć nie bez znaczenia, takie jak: efektywność ekonomiczna, rozwój kompetencji i przedsiębiorstw w branżach energetycznej, jądrowej, nowych technologii, budowlanej czy z zakresu bezpieczeństwa, tworzenie miejsc pracy, czy aspekt przestrzenny – zajęcie stosunkowo małej powierzchni w przeliczeniu na moc względem instalacji PV czy farm wiatrowych. 

Pomimo, jak można sądzić, społecznego, gospodarczego, naukowego i politycznego konsensusu, co do korzyści wynikających z atomu, w ostatnich tygodniach sieć i media obiegła informacja o tym, że rząd ograniczył finansowanie badań nad energetyką jądrową, prowadzonych przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych (dalej jako “NCBJ”) oraz Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (dalej jako “CLOR”)[3]. Co to oznacza? Aktualnie nie można jednoznacznie określić stanowiska rządu, co do strategii w zakresie energetyki jądrowej w ogóle. Warto zwrócić uwagę, że ostatnio opublikowany projekt Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 jedynie mgliście odnosi się do energetyki jądrowej. Wskazuje się na datę 2030-2035 jako moment powstania pierwszej elektrowni oraz na rok 2040, w którym możliwe jest istnienie 6,2 GW zainstalowanej mocy w atomie[4]. 

Mimo to wydaje się, że podejście wobec NCBJ może stanowić pewien punkt odniesienia do oceny ogólnych działań państwa oraz ich niespójności. Z jednej strony w dalszym ciągu podtrzymywane są zapowiedzi budowy pierwszej elektrowni jądrowej oraz deklaracje kontynuacji inwestycji, a więc i rozwoju całego sektora gospodarki w niej uczestniczącej. Z drugiej jednak mamy sytuację NCBJ, który powinien być dokapitalizowany w każdych okolicznościach z uwagi na swoją rolę jako jedyny ośrodek specjalistyczny badawczo-naukowy o znacznym potencjale w kreowanie przyszłych kompetencji polskiego sektora atomowego.  

Ograniczenie tegorocznego finansowania dotyczy kwoty ok. 2,5 mln złotych (45,3 mln złotych, zamiast 47,4 mln złotych). Jak wyjaśnia w/w instytucja dla portalu Energetyka24.pl[5] nie zamierza odwoływać się do resortu w sprawie wysokości subwencji, gdyż jej zmniejszenie było naturalną konsekwencją zmian kadrowych w samym NCBJ, a tym samym zmiany danych zgłoszonych we wniosku o przyznanie tej subwencji. Zmniejszenie subwencji nie wpłynie przy tym znacząco na sytuację instytucji, gdyż stanowi ona jedynie 10-15% rocznych przychodów NCBJ. Zatem w przypadku NCBJ zmniejszenie subwencji nie było w istocie cięciem finansowania, ani działaniem celowym ukierunkowanym na szkodę badań przezeń prowadzonych.

Powyższe nie oznacza jednak, że z finansowaniem badań nad energią jądrową nie ma w ogóle problemu. NCBJ wskazuje bowiem na wieloletnie problemy z finansowaniem reaktora jądrowego MARIA – jedynego działającego w Polsce, które przeżyło znaczne cięcie jeśli chodzi o dotację Ministerstwa Klimatu i Środowiska. “Warto w tym miejscu podkreślić, że reaktor MARIA jest absolutnie kluczowy dla życia i zdrowia setek tysięcy ludzi. Ta działająca od 1974 roku jednostka, będąca w dyspozycji Narodowego Centrum Badań Jądrowych, odgrywa ważną rolę przy produkcji radioizotopów medycznych. Są to substancje emitujące promieniowanie wykorzystywane w terapii lub diagnostyce nowotworów. Bardzo istotną substancją, przy produkcji której udział bierze MARIA jest molibden-99. Jest to radioizotop najczęściej wykorzystywany w medycynie nuklearnej – ok. 70% procedur medycznych wykonuje się z jego użyciem. MARIA odpowiada za ok. 10% światowej produkcji tej substancji”[5]. 

CLOR natomiast otrzymał 79,60 tys. złotych zamiast 284 tys. złotych[1]. Tak znacznego cięcia finansowania jednak nic nie uzasadnia. “Laboratorium jako jedyny ośrodek w Polsce ma możliwość prowadzenia kompleksowych badań dotyczących ogólnie pojętej ochrony przed promieniowaniem jonizującym”[3].

Choć cięcia są uzasadnione i jak wynika z komunikatu NCBJ były przewidywalne, to jednak pozostają kompletnie niezrozumiałe. Reaktor MARIA na mocy obecnie obowiązującego zezwolenia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (PAA) może funkcjonować do 31 marca 2025 r. – obecnie wniosek o wydłużenie czasu eksploatacji jest procedowany[7]. Nie oznacza to, że kontynuacji zezwolenia nie otrzyma, ale może. Istnienie zaś takiej ewentualności pozbawi Polskę kluczowego pierwiastka badawczego i eksportowego. Niezależnie jednak od decyzji PAA, reaktor MARIA prędzej czy później zostanie wygaszony a brak jest wizji długoterminowej na jego zastąpienie. Biorąc pod uwagę wspomniane znaczenie MARII dla sektora medycznego – reaktor NCBJ jest jednym z 5 reaktorów badawczych z możliwością działania w celach produkcji izotopów medycznych[8] – racjonalnym byłoby opracowanie koncepcji zastąpienia MARII. W analogicznej sytuacji znaleźli się Holendrzy, którzy przeznaczyli ponad 2 mld euro na budowę reaktora jądrowego PALLAS z przeznaczeniem medycznym – planuje się oddanie go do użytku na początku lat 2030[9]. PALLAS ma zastąpić działający od 1961 r. holenderski odpowiednik MARII. 

Ponadto podtrzymując plany, jakkolwiek niepewne, co do rozwoju energetyki jądrowej, celowym byłoby wykorzystanie NCBJ, czy jako centrum szkoleń przyszłej kadry, czy dalszych badań na większą skalę. Do budowy kadrowego i naukowego zaplecza potrzebne są jednak fundusze. 

Poruszając problematykę finansowania badań w energetyce jądrowej nie sposób nie zwrócić uwagi na projekt polskiego reaktora typu HTGR (High-Temperature Gas-Cooled Reactor – wysokotemperaturowy reaktor chłodzony gazem) POLA, opracowywany koncepcyjnie przez NCBJ. Celem projektu jest opracowanie polskiej odpowiedzi na potrzeby przemysłu, ciepłownictwa oraz branży chemicznej i petrochemicznej. Model demonstracyjny miałby osiągać 30 MWt, a docelowe jednostki HTGR-POLA 180 MWt. Jakkolwiek można dyskutować i spierać się o potrzebę polskiego projektu SMR oraz jego potencjalnych możliwości zaimplementowania na szeroką skalę, to jednak nie sposób zaakceptować zupełnego zarzucenia projektu. Zwłaszcza, że w różnych odsłonach trwa i jest finansowany ze środków publicznych od 2012 r.[10]. Niemniej w przestrzeni publicznej nie ma informacji na temat dalszych planów, ani bieżących aktualnych celów prowadzenia projektu HTGR, poza informacją nt. wysokiego poziomu zaawansowania technologicznego. Nie wydaje się bowiem realne ziszczenie budowy modelu demonstracyjnego w okolicznościach dokonywania cięć budżetu NCBJ, ani braku wizji strategicznej wykorzystania dotychczasowych prac. 

W ogólnie przedstawionym kontekście należy negatywnie ocenić obecne działania, czy raczej zaniechania, mogące prowadzić do osłabienia, jeżeli nie całkowite zachwiania pozycji NCBJ w długofalowej perspektywie. Tym samym przykład ten nasuwa obawy o zaangażowanie państwowe w przemyślane finansowanie badań w obszarze energetyki jądrowej i zmierzanie do realizacji celów posiadania mocy w atomie. 

mgr Marcin Gronowski, mgr Dominik Kowal / 19.11.2024 r.

Źródła: 

  1. https://www.gov.pl/web/polski-atom/program-polskiej-energetyki-jadrowej?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR0MZZFjsHBBE4O-z5mi2D6m9iGNZVxo4P3nWbcK78FXaZPNll1FNKyCqcc_aem_x3s8kIdfw35LlNib6hNLBA 
  2. Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE 1 (Dz.U.UE.L.2003.275.32)
  3. https://dorzeczy.pl/kraj/647471/zla-sytuacja-centrum-badan-jadrowych-w-swierku.html 
  4. https://www.gov.pl/web/klimat/projekt-krajowego-planu-w-dziedzinie-energii-i-klimatu-do-2030-r–wersja-do-konsultacji-publicznych-z-102024-r 
  5. https://energetyka24.com/atom/wiadomosci/rzad-tnie-wydatki-na-atom-oraz-ncbj-prawda-jest-bardziej-skomplikowana-i-wstydliwa-dla-wszystkich?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR12_7QGgvr6n6vCRIURguScvdAtC7mkGxwFb_YAuOHvDI3YZyAQA6i6KNk_aem_FDwc4ZxC30cxVA5eNE-36g
  6. https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/polski-atom-w-dziesieciu-punktach-ra582936-ls4460963?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2P-z7M7bkS0qOTw2T0XHbgcS4UvkD6rUZLPSR9zY-Uh64IczMxnB_Yptc_aem_NsI6EFfcF8RXVCiN-mIccA
  7. https://www.gov.pl/web/paa/wniosek-o-nowe-zezwolenie-na-eksploatacje-reaktora-maria 
  8. https://www.prismap.eu/about/consortium/ 
  9. https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/eu-clears-22-bln-dutch-state-aid-medical-isotopes-cancer-treatment-2024-07-26/ 
  10. https://www.ncbj.gov.pl/aktualnosci/polski-badawczy-reaktor-wysokotemperaturowy-htgr-pola-zaprojektowany-w-narodowym
Opublikowano przez

Podsumowanie kampanii #PostępAtomowy

Szanowni Państwo,

jak śpiewał zespół Elektryczne Gitary: „to już jest koniec, nie ma już nic”. Tą frazą chcielibyśmy zakomunikować zakończenie naszej serii artykułów w ramach Kampanii #PostępAtomowy. Faktycznie to już jest koniec niniejszej serii, niemniej jednak mamy nadzieję, że seria ta jednak wniosła coś do przestrzeni publicznej. W niniejszym artykule krótko podsumujemy dotychczasowe publikacje i odpowiemy na pytanie, czy atom jest dla Polski dobry i potrzebny. 

Naszą Kampanię rozpoczęliśmy w dniu 12 marca 2024 r. i przez ostatnie kilka miesięcy skupialiśmy się na wielu aspektach związanych z elektrownią atomową, jak i z samym atomem – między innymi: przybliżyliśmy historię i pochodzenie atomu, związane z nim uregulowania prawne obowiązujące w Polsce i na świecie, poruszyliśmy kwestie wydobywcze, pozyskiwania paliwa do elektrowni jądrowych, zastosowanie atomu w energetyce i innych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego, przeszliśmy przez zawiły proces inwestycyjny związany z budową i funkcjonowaniem elektrowni jądrowej, rozważyliśmy – na konkretnych przykładach – szeroko korzyści i zagrożenia wynikające z wykorzystania energii atomowej w energetyce. W naszym przekazie staraliśmy się pisać tak jak jest, niczego nie ukrywając. Szczególnie w ostatnich kilku artykułach wskazywaliśmy na liczne zagrożenia związane z tym źródłem energii, co – jak mogłoby się wydawać – pozostawia spore wątpliwości co do zasadności korzystania z niej. Jednak nic bardziej mylnego. Mimo wielu ryzyk jakie wiążą się z inwestycją w postaci budowy w Polsce elektrowni jądrowej, bardzo temu przedsięwzięciu zgodnie kibicujemy. Ryzyko ziszczenia się czarnych scenariuszy jest raczej znikome w porównaniu z korzyściami, jakie może zyskać nasze Państwo w związku z realizacją tego projektu. Wobec czego uważamy, że decyzja o budowie dwóch elektrowni atomowych w Polsce jest bardzo dobra i mamy nadzieję, że nie zostanie ona zaprzepaszczona przez jakąkolwiek władzę w Polsce – niezależnie kto będzie ją piastował. 

Truizmem jest, że zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie w naszym kraju (i globalnie) z roku na rok wzrastać. Polska zobowiązała się również, w ramach członkostwa w Unii Europejskiej, do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych, jakimi są m. in. obniżenie do 2030 r. emisji gazów cieplarnianych o 40% w stosunku do poziomów z 1999 r. oraz zwiększenie udziału energii z odnawialnych źródeł do 32%. Szansą na rozwój energetyczny wydają się też odblokowane środki z tzw. KPO. Wydaje się więc, że Polska jest w najlepszym momencie do podjęcia skonkretyzowanych działań celem budowy elektrowni jądrowych i modernizacji sieci energetycznej, co zapewni bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz w stosownym momencie uzupełni miks energetyczny oparty o odnawialne źródła energii w stały dopływ energii z atomu.

Realizacja tej inwestycji musi jednak odbywać się w sposób przejrzysty, dobry jakościowo i terminowy. Oprócz kwestii związanych z samą budową elektrowni jądrowej, szczególnie ważne będą kwestie dalszego jej funkcjonowania, takie jak  utylizacja odpadów, kwestia pozyskiwania paliwa (stabilne łańcuchy dostaw) – aby nie wystąpiły przerwy w dostawie prądu. Ważne jest również, żeby za tą inwestycją podążała również modernizacja całej sieci energetycznej. 

Dla nas budowa elektrowni jądrowej dla Polski to sprawa priorytetowa, natomiast pozostawiamy każdemu miejsce na wyrobienie własnej opinii na ten temat. Jednocześnie zachęcamy do zapoznania się z całą publikowaną przez nas serią #PostępAtomowy.

Mgr Dominik Kowal / 17.09.2024 r.