Kategoria: prawogeologiczneigórnicze

Fundacja „Instytut Prawa Geologicznego i Górniczego im. prof. Antoniego Agopszowicza” z siedzibą we Wrocławiu jest ekspercką, pozarządową oraz niezależną jednostką prowadzącą badania naukowe, prace badawcze, działalność edukacyjną i popularyzatorską w tematyce prawa geologicznego i górniczego oraz gałęzi pokrewnych. Fundacja została ustanowiona aktem notarialnym w dniu 23 marca 2023 r. i zarejestrowana w Rejestrze Stowarzyszeń KRS w dniu 31 maja 2023 r.

Założycielami Fundacji są następujące osoby: Dominik Kowal – Prezes Zarządu, Jakub Kołecki – Wiceprezes Zarządu, Adam Kubiczek – Wiceprezes Zarządu, Kamil Kozyra, Michał Kowalski i Michał Krawczyk. 

Fundatorzy kontynuują tradycje założonego przez siebie w 2020 roku Studenckiego Koła Naukowego Prawa Górniczego działającego przy Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (o którym szerzej poniżej). 

Misją Fundacji jest podejmowanie działań na rzecz promowania, wspomagania, propagowania oraz rozwoju prawa geologicznego i górniczego oraz gałęzi pokrewnych (cele statutowe). Cele te pragniemy urzeczywistniać poprzez organizację wykładów i konferencji naukowych, szkoleń branżowych, publikowanie treści związanych z profilem działalności oraz współpracę z podmiotami zewnętrznymi, w tym uczelniami i jednostkami badawczymi, organami administracji publicznej oraz przedsiębiorcami.

Głównym przedmiotem zainteresowań badawczych Fundacji – o czym stanowi już sama jej nazwa – jest prawo geologiczne i górnicze. Charakteryzując krótko tę dziedzinę prawa, wskazać należy, że prawo geologiczne i górnicze reguluje szerokie spektrum zagadnień związanych bezpośrednio i pośrednio z geologią i górnictwem. Głównym aktem prawnym je regulującym jest ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2023 r. poz. 633). Aktów regulujących tą materię jest jednak znacznie więcej (ponad 400 aktów prawnych). Przepisy te zawierają normy prawa cywilnego, prawa administracyjnego, prawa karnego, normy techniczne, a także regulują kwestie kwalifikacji zawodowych. Niebagatelną rolę stanowią liczne przepisy wykonawcze zawarte w rozporządzeniach do ustawy. Umiejscawiając prawo geologiczne i górnicze w systemie prawa, można zakwalifikować je jako dziedzinę prawa w ramach prawa publicznego gospodarczego będącego z kolei podgałęzią prawa administracyjnego (jako samodzielnej gałęzi prawa). Te i inne zawiłości zamierzamy w ramach działalności naszej Fundacji tłumaczyć oraz dookreślać w celu jak największego spopularyzowania prawa geologicznego i górniczego w polskim społeczeństwie.

Mgr Dominik Kowal / 04.07.2023 r.

Profesor Antoni Agopszowicz – patron Fundacji to człowiek, który niewątpliwie jest wielkim autorytetem dla całego środowiska zajmującego się tematyką prawa geologicznego i górniczego. Stąd też wybór Jego osoby na patrona Fundacji, której przedmiotem zainteresowań badawczych jest prawo geologiczne i górnicze.

Profesor urodził się w 1919 r. we Lwowie. W 1938 r. podjął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym UAM w Poznaniu. W 1939 r. brał udział w obronie Polski przed hitlerowskimi Niemcami w trakcie kampanii wrześniowej. Lata okupacji spędził w Warszawie, kontynuując studia na tajnych kompletach, czynnie uczestnicząc zarazem w ruchu oporu przeciwko okupantowi. W 1944 r. brał udział w Powstaniu Warszawskim (jako ppor. „Tosiek”). Po powrocie do kraju z obozu jenieckiego ukończył w 1947 r. studia prawnicze. W 1949 r. przedłożył rozprawę doktorską poświęconą umowie dożywocia. Pracę zawodową rozpoczął jako aplikant sądowy w Gostyniu Wielkopolskim, a następnie przeszedł do Prokuratorii Generalnej. W latach 1950-1958 wykonywał zawód radcy prawnego oraz adwokata. W 1964 r. Antoni Agopszowicz odbył rozprawę habilitacyjną poświęconą odpowiedzialności za szkody wyrządzone robotami górniczymi. W 1966 r. podjął pracę naukową w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach, a następnie w katowickiej filii Uniwersytetu Jagiellońskiego, przekształconego w 1968 r. w Uniwersytet Śląski, na którym w latach 1968-1970 pełnił funkcję Prodziekana Wydziału Prawa i Administracji. Tam też Profesor był inicjatorem powstania i długoletnim kierownikiem Katedry Prawa Górniczego – jedynej w kraju i jednej z nielicznych w skali światowej placówki naukowej podejmującej badania nad szeroko rozumianą problematyką prawną górnictwa, a także prowadzącym powszechnie otwarte seminarium doktorskie. W 1969 r. opublikował podręcznik pt. „System prawny górnictwa w zarysie”. Był inicjatorem powstania naukowej serii wydawniczej pt. „Problemy Prawne  Górnictwa”, a następnie „Problemów Prawnych Górnictwa i Ochrony Środowiska”, których to czasopism był on wieloletnim redaktorem. W 1974 r. A. Agopszowicz uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. profesora zwyczajnego. W 1978 r. wydał on pionierską publikację pt. „Obowiązek zapobieżenia szkodzie”. W latach 1981-1982 był dziekanem WPiA Uniwersytetu Śląskiego.

Co istotne dla nas – Fundatorów, absolwentów Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego – w latach 1984-1989 Pan Profesor był również pracownikiem naukowym WPiA UWr. Także Wrocław był miejscem wydania kolejnej ważnej publikacji w 1992 r. pt. „Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w stanie wyższej konieczności”.

Pan Profesor był również kierownikiem projektu ustawy „prawo o gospodarowaniu wnętrzem ziemi” z 1988 r., który nie wszedł jednak, jak dobrze wiemy, w życie. Po kilkuletniej przerwie w pracy naukowej Pan Profesor powrócił do pracy naukowej na Uniwersytecie Śląskim i objął równocześnie kierownictwo nowo powstałej tam Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego – ta nowa aktywność prof. Agopszowicza wiązała się z wydaniem w 1991 r. podręcznika jego autorstwa pt. „Zarys prawa samorządu terytorialnego” oraz komentarza do ustawy o samorządzie terytorialnym z jego przeważającym udziałem autorskim. Przez kilkadziesiąt lat Pan Profesor był bardzo aktywny na różnych innych polach, między innymi prowadził szkolenia dla aplikantów radcowskich i adwokackich. Pan Profesor zmarł w 2006 r. i został pochowany w rodzinnym Gostyniu w Wielkopolsce.

Jak widać, jest to życiorys niewątpliwie wielkiej osoby, której z tego miejsca chcemy złożyć wyrazy ogromnego uznania. Pan Profesor działał z sukcesami na wielu polach: naukowym – uzyskując zasłużenie tytuł profesora i posiadający liczne zasługi na polu prawa górniczego, cywilnego, ochrony środowiska oraz samorządu terytorialnego i wielu innych dziedzin, praktycznym – jako wieloletni czynny prawnik, a także odznaczając się wyjątkowym patriotyzmem i gotowością poświęcenia siebie dla Ojczyzny w walce z okupantem niemieckim w czasie II wojny światowej. Co warto podkreślić, Pan Profesor aktywnie działał m.in. w czasach, kiedy w Polsce obowiązywała gospodarka nakazowo-rozdzielcza, a górnictwo należało do dziedzin, które objęte były praktycznym monopolem państwa. Działalność naukowa Pana Profesora wiązała się z wyjątkową odwagą ze względu na odważne tezy formułowane przez niego w odniesieniu do prawa górniczego, które było dziedziną ściśle powiązaną z państwem, w tych czasach demokratycznym i wolnym jedynie z nazwy. Nie przeszkadzało to wszystko również wejść skutecznie Panu Profesorowi w erę gospodarki wolnorynkowej w Polsce po 1989 r. i przez dostosowanie się do nowej rzeczywistości osiągać kolejne sukcesy na polu zawodowym. Cały jego życiorys bez wątpienia zasługuje na trwałą pamięć.

Fundacja „Instytut Prawa Geologicznego i Górniczego im. prof. Antoniego Agopszowicza” z siedzibą we Wrocławiu pragnie wyrazić więź z dorobkiem Pana Profesora, który stanowi dla nas niedościgniony wzór do naśladowania.

Z tego miejsca pragniemy serdecznie podziękować krewnym Profesora Antoniego Agopszowicza – Pani Monice Agopsowicz i Pani Elżbiecie Łysakowskiej – za wyrażenie zgody na użycie jego imienia w nazwie Fundacji.

Informacje na temat Profesora Agopszowicza zostały zaczerpnięte głownie z artykułu autorstwa prof. Aleksandra Lipińskiego oraz prof. Ryszarda Mikosza, który dokładnie opisuje szczegóły życia i pracy badawczej Profesora pt.: „Profesor Antoni Agopszowicz: twórca teoretycznych podstaw systemu prawnego górnictwa”. „Z Dziejów Prawa” (2018), T. 11 (19), cz. 1, s. 149-155.

Mgr Jakub Kołecki / 04.07.2023 r.

Wszyscy Fundatorzy wywodzą się z założonego przez siebie Studenckiego Koła Naukowego Prawa Górniczego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Poniżej przedstawiamy zarys historii koła naukowego wraz z najważniejszymi informacjami na temat jego działalności.

Studenckie Koło Naukowe Prawa Górniczego powstało w listopadzie 2020 r. z inicjatywy grupy studentów wówczas III roku studiów stacjonarnych prawa na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Inspiracją do założenia SKN PG były wykłady z publicznego prawa gospodarczego prowadzone przez prof. dr hab. Tadeusza Kocowskiego – późniejszego Opiekuna Koła, podczas których poruszane były również zagadnienia związane z prawem geologicznym i górniczym. Stanowiły one impuls do rozpoczęcia prac nad utworzeniem Koła przez studentów, którzy otrzymawszy zachętę do działania od prof. T. Kocowskiego rozpoczęli przygotowania do utworzenia, a następnie zarejestrowania Koła w strukturze Uniwersytetu Wrocławskiego.

Istotną rolą była motywacja członków założycieli. Szczególnie chodzi tutaj o fakt, że członkowie Koła częstokroć związani byli, m.in. poprzez koligacje rodzinne i idące za nimi tradycje górnicze we własnych rodzinach, nie tylko z prawem, ale także z górnictwem. Chęć połączenia tych dwóch dziedzin stanowiła podwalinę pod ideę założenia koła naukowego.

Członkowie Koła wzięli sobie od początku na cel promocję prawa geologicznego i górniczego zarówno wśród studentów WPAiE UWr, jak również kierując ciekawą ofertę do innych osób, w tym również spoza uczelni oraz do podmiotów zewnętrznych, takich jak np. przedsiębiorstwa wydobywcze oraz organy administracji publicznej. Jest to jedyne koło naukowe w Polsce o takim profilu działalności. Powstało ono w dość specyficznym czasie, jakim był okres pandemii i niejako apogeum nauki zdalnej. Oznaczało to, że przez wiele miesięcy, od listopada 2020 r. do lipca 2021 r. członkowie Koła wszelkie aktywności prowadzili w oparciu o Internet i zdalne formy komunikowania się.

Koło prowadzi bogatą działalność na różnych polach. W swojej krótkiej historii zorganizowało już trzy wykłady naukowe z interesującymi prelegentami:
1. „Ruch podziemnego zakładu górniczego i zagrożenia z tym związane” – 21 grudnia 2020 r. (Radca prawny Wojciech Zaucha z KGHM Polska Miedź S.A. – Oddział Zakłady Górnicze „Lubin”);
2. „Cywilistyczne aspekty prawa geologicznego i górniczego” – 31 marca 2021 r. (Radca prawny Hubert Schwarz z Kancelarii Prawniczej „Amadeus” we Wrocławiu);
3. „Ochrona złóż kopalin, jej prawno-przestrzenne aspekty w świetle Polityki Surowcowej Państwa i zmian prawa geologicznego i górniczego” – 8 kwietnia 2022 r. (Adwokat Jan Andrzej Stefanowicz z Kancelarii Prawnej „Juris” w Warszawie).

SKN PG było również organizatorem czterech obozów naukowych:
1. Warsztaty Naukowe SKN PG – Ślęża 2021 (3-4 lipca 2021 r.). W ich ramach przeprowadzone zostały warsztaty terenowe, uczestnicy mogli się zapoznać z dziejami i specyfiką dawnego górnictwa okolic Ślęży i Sobótki, a także wygłosić interesujące referaty naukowe:
– Prezesa Jakuba Kołeckiego – „Obiekty unieszkodliwiania odpadów wydobywczych”,
– Pierwszego Wiceprezesa Dominika Kowala – „Historia rozwoju prawa górniczego”,
– Drugiego Wiceprezesa Michała Kowalskiego – „Polityka surowcowa państwa”,
– Członka SKN PG Kamila Kozyry na temat – „Rodzaje własności złóż kopalin”;
2. Warsztaty Naukowe SKN PG – Zabrze Guido 2022 (5 marca 2022 r.). Wizyta w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Zjazd pod ziemię na poziom 320 metrów pod powierzchnią w Kopalni Guido. Studenci mieli okazję zapoznać się ze specyfiką podziemnego górnictwa węgla kamiennego w połączeniu z obecnym walorem turystycznym byłej kopalni;
3. Warsztaty Naukowe SKN PG – Lubin 2022 (9 lipca 2022 r.). Organizacja Warsztatów Naukowych we współpracy pomiędzy SKN PG oraz KGHM Polska Miedź S.A. (Zakłady Górnicze „Lubin”). Wizyta w ZG Lubin (szyb L-VI w Rynarcicach, oddział G-8). Zjazd członków SKN PG pod ziemię na poziom 950 metrów pod powierzchnią i następnie objazd wyrobisk górniczych ZG Lubin. Zwiedzanie przodków górniczych, obserwowanie ruchu kopalni, przeprowadzenie pomiarów geologicznych, pozyskiwanie próbek skalnych i inspekcja maszyn górniczych. Zapoznanie ze specyfiką funkcjonowania górnictwa podziemnego w jednym z największych przedsiębiorstw górniczych w Polsce i na świecie.
4. Warsztaty Naukowe SKN PG – Wałbrzych 2023 (25 marca 2023 r.). Wizyta w Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu. Zwiedzanie struktur Starej Kopalni, w tym Muzeum Przemysłu i Techniki wraz z działem archeologicznym oraz geologicznym z bogatymi zbiorami z terenu Wałbrzycha.

Ponadto SKN PG bierze dzięki aktywności swoich członków udział w licznych konferencjach naukowych na szczeblu ogólnopolskim, czy też wydarzeniach takich jak wykłady z ogólnouniwersyteckiego przedmiotu pt. „Master of Business Administration (MBA) w geologii i ochronie środowiska”. Koło prowadzi również aktywną działalność w mediach społecznościowych, w tym dydaktyczną, komentując m.in. nowelizacje prawa geologicznego i górniczego. Wreszcie członkowie SKN PG prowadzą aktywną działalność naukową poprzez pisanie artykułów w tematyce polskiego prawa geologicznego i górniczego. Trafiają one do renomowanych czasopism takich jak Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego („Obowiązki policyjne przedsiębiorcy związane z występowaniem zagrożeń górniczych” – Jakub Kołecki) lub Przegląd Geologiczny („Własność złóż kopalin w kontekście kryterium społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości gruntowej w prawie polskim” – Dominik Kowal).

Największym wydarzeniem organizowanym przez SKN PG we współpracy z Instytutem Nauk Administracyjnych na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Kancelarią Prawniczą „Amadeus” we Wrocławiu była I Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Współczesne wyzwania prawa geologicznego i górniczego” (9 grudnia 2022 r.). Zakończyła się ona wielkim sukcesem – zarówno organizacyjnym, jak również merytorycznym. Konferencja odbyła się w formie zdalnej za pośrednictwem MS Teams. Odbywała się ona według ustalonego harmonogramu. Otwarcie konferencji obfitowało w liczne wystąpienia wygłoszone przez przedstawicieli organizatorów konferencji, w tym przede wszystkim pracowników naszego Wydziału – prof. dr hab. Tadeusza Kocowskiego, dr hab. Jerzego Korczaka prof. UWr oraz dr Witolda Małeckiego. Następnie obserwatorzy mieli okazję wysłuchać w trakcie czterech sesji łącznie 12 referatów. Co bardzo istotne, grono referentów było zróżnicowane, dzięki czemu słuchacze otrzymali możliwie szerokie spektrum zagadnień, jakie poruszały osoby z różnych środowisk. Wśród prelegentów byli zarówno:
1. przedstawiciele nauki w randze profesorów i doktorów – obecne były dwa ośrodki akademickie: Uniwersytet Wrocławski (Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii oraz Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska) i Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie;
2. przedstawiciele praktyki, zawodowi prawnicy z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, z centrali miedziowego potentata – KGHM Polska Miedź S.A. oraz z Kancelarii Prawniczej „Amadeus” z siedzibą we Wrocławiu;
3. studenci z SKN PG, których pasją są zagadnienia związane z prawem geologicznym i górniczym. Wśród nich znaleźli się:
– Prezes Jakub Kołecki z referatem pt.: „Obowiązki przedsiębiorcy związane z prowadzeniem ruchu zakładu górniczego w kontekście zasady ochrony złóż kopalin”,
– Pierwszy Wiceprezes Dominik Kowal z referatem pt.: „Obowiązki organów samorządu terytorialnego w zakresie planowania przestrzennego w kontekście występowania na obszarach planowania złóż kopalin”,
– Sekretarz Kamil Kozyra z referatem pt.: „Właściciel nieruchomości (użytkownik wieczysty) nieruchomości w obszarze górniczym są jednak stronami postępowania koncesyjnego – kilka słów i uwag na temat wyroku TK z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt SK 19/15”,
– Członek SKN PG Adam Kubiczek z referatem pt.: „System prawa górniczego w Republice Czeskiej”.

Na koniec przewidziana była dyskusja, w trakcie której słuchacze mogli zadawać pytania prelegentom. Przed godziną 14:30 nastąpiło zamknięcie konferencji. Warto wskazać, że frekwencja na tym wydarzeniu była bardzo duża, bowiem jak wynika z raportu, konferencji słuchało łącznie 162 uczestników, w tym prawie 100 osób w jednym czasie. Dzięki konferencji Uniwersytet Wrocławski, a w szczególności Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, mógł zaistnieć jako jeden z wiodących ośrodków akademickich zajmujących się prawem geologicznym i górniczym. Organizatorzy żywią nadzieję, że konferencja dzięki sukcesowi, jaki odniosła w trakcie swojej pierwszej edycji, na trwałe wpisze się w cykl wydarzeń organizowanych we współpracy z Uniwersytetem Wrocławskim i przyczyni się do jeszcze większej debaty wokół zagadnień związanych z prawem dotyczącym geologii i górnictwa w Polsce, w Unii Europejskiej oraz na świecie.

Aktualnie planowana jest II edycja Konferencji Naukowej, która odbędzie się w piątek dnia 20 października 2023 r. poprzez platformę Teams (link do wydarzenia i szczegółowe informacje o nim znajdą Państwo w zakładce „Wydarzenia”).

Opiekunowie Naukowi SKN PG:
– prof. dr hab. Tadeusz Kocowski (listopad 2020 r. – lipiec 2022 r.);
– dr Witold Małecki (lipiec 2022 r. – obecnie).

Zapraszamy do kontaktu poprzez fanpage na Facebooku. Jesteśmy również dostępni pod adresem e-mail: skn.pg@uwr.edu.pl

Sporządził: Mgr Jakub Kołecki, były Prezes Studenckiego Koła Naukowego Prawa Górniczego.

Mgr Jakub Kołecki / 04.07.2023 r.