Opublikowano Dodaj komentarz

Atom, a zagadnienia prawne. Proces budowy elektrowni atomowej – uzyskanie pozwolenia na budowę 

W poprzednich tygodniach w ramach naszej Kampanii #PostępAtomowy przedstawiliśmy Państwu dwa kluczowe etapy wymagane dla rozpoczęcia prac związanych z budową elektrowni atomowej. Było to oczywiście uzyskanie (w pierwszym etapie) decyzji zasadniczej, oraz uzyskanie (w kolejnym etapie) decyzji lokalizacyjnej. Dziś natomiast do wyjaśnienia pozostał nam już ostatni etap, jakim jest uzyskanie samego pozwolenia na budowę elektrowni atomowej.

W przypadku uzyskania pozwolenia na budowę elektrowni atomowej, proces jego uzyskania również – jak dwóch poprzednio omawianych aktów – został umieszczony w ustawie z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących[1]. Przy czym należy w tym miejscu jasno wskazać, iż ustawodawca zamieścił w owych przepisach szereg odwołań do innych ustaw, które także kształtują proces uzyskania tego konkretnego pozwolenia na budowę. Pierwszym, a zarazem najważniejszym przepisem regulującym proces uzyskania wspomnianego pozwolenia jest art. 15 ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Z racji, iż jest to dość obszerny przepis będziemy go omawiać częściami związanymi wprost z uzyskaniem samego pozwolenia, zaczynając od ustępu pierwszego. Oto on:

 „Pozwolenie na budowę obiektu energetyki jądrowej wydaje wojewoda na zasadach i w trybie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.5)), zwanej dalej „Prawem budowlanym”, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy”.

Jak widać, artykuł ten już na wstępie wprost wskazuje na organ, który jest właściwy do wydania omawianego pozwolenia. Tym organem co ciekawe jest wojewoda. Tym samym, jest to pierwsze odstępstwo od zwykłego trybu uzyskania pozwolenia na budowę uregulowanego w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane[2], w którym to organem właściwym do wydania pozwolenia jest starosta. Dodatkowo ustęp ten wprost zawiera odwołanie do wspomnianej ustawy Prawo budowlane, za pomocą którego przekazuje wojewodzie kompetencje, jakie posiada w tej materii starosta.

Kolejnymi ważnymi przepisami omawianego artykułu są ustępy od 4 do 6, które pośrednio wskazują na to, co musi zawierać wniosek o wydanie naszego pozwolenia.

Po pierwsze, ustęp 4 wskazuje, iż do wniosku należy dołączyć przede wszystkim decyzję zasadniczą. Z kolei ustęp 4a nakazuje dołączenie do wniosku dokumentu zezwolenia na budowę obiektu jądrowego uzyskanego na podstawie procesu uregulowanego w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe[3]. Następnie w ustępach od 4b do 6 art. 15 ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących wskazuje się, iż kolejnym niezbędnym  dokumentem załączanym do wniosku jest decyzja lokalizacyjna. Co ciekawe, ustęp 6 („Ilekroć w przepisach Prawa budowlanego mowa jest o decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, rozumie się przez to także decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej”) wprost wskazuje, iż decyzja lokalizacyjna zastępuje tzw. decyzję o warunkach zabudowy.

Dodatkowo z racji zastosowanego w ustępie pierwszym odwołania do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, wniosek o wydanie pozwolenia na budowę elektrowni atomowej musi także zawierać:

  • 3 egzemplarze projektu architektoniczno-budowlanego,
  • oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
  • 3 egzemplarze projektu zagospodarowania działki lub terenu,
  • inne wymagane dokumenty, uzgodnienia i opinie wyrażone w punktach od 3a do 12 w ust. 2 art. 33 ustawy dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

Przy czym należy wskazać, iż w zależności od lokalizacji omawianej inwestycji część dokumentów, uzgodnień i opinii zostaje zastąpiona przez decyzję lokalizacyjną. Wynika to z faktu, iż były one ustalane już na etapie uzyskania tejże decyzji. Dlatego można zbiorczo podsumować, iż wniosek o wydanie pozwolenia na budowę elektrowni atomowej skierowany do wojewody (a nie starosty) musi zawierać:

  1. W ramach ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących:
  • decyzję zasadniczą,
  • decyzję lokalizacyjną.
  1. W ramach ustawy Prawo Atomowe:
  • zezwolenie na budowę obiektu jądrowego.
  1. W ramach ustawy Prawo budowlane:
  • 3 egzemplarze projektu architektoniczno-budowlanego,
  • oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
  • 3 egzemplarze projektu zagospodarowania działki lub terenu,
  • inne wymagane dokumenty, uzgodnienia i opinie wyrażone w punktach od 3a do 12 w ust. 2 art. 33 ustawy dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. 

Dodatkowo trzeba także uiścić wymagane prawem opłaty skarbowe związane z wniesieniem wniosku (wyliczane od metrażu budynku). W naszym przypadku będzie to opłata maksymalna, czyli 539 zł + opłaty dodatkowe (od pozostałych elementów).

Jak ma się do tego natomiast kwestia terminów? Jeżeli chodzi o czas na złożenie wniosku, to nie jest on nigdzie określony. Dlatego właściwym będzie wskazanie, iż należy to zrobić w okresie ważności wspomnianych decyzji, tj. zasadniczej oraz lokalizacyjnej (5 lat)

Natomiast w przypadku czasu, w jakim wojewoda ma obowiązek wydać pozwolenie na budowę, odpowiedź nie jest jednoznaczna, gdyż jest to kwestia sporna. Wynika to z tego iż z racji, że pozwolenie na budowę jest decyzją administracyjną, wydawaną także na podstawie art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego[4], który stanowi: „Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej? nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania”. Jak więc można zauważyć przepis wprost mówi nam, iż pozwolenie powinno zostać wydane w ciągu 30 dni lub w razie zaistnienia szczególnych komplikacji w ciągu 60 dni

Jednak w obrocie prawnym funkcjonuje pogląd, iż na podstawie art. 35 ust. 6. ustawy Prawo budowlane, który stanowi: „W przypadku gdy organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę: 

1) w terminie 65 od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji albo 

2) [nie dotyczy naszej sytuacji] 

– organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę w wysokości 500zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa”. Termin na wydanie pozwolenia na budowę wynosi 65 dni. Oczywiście takie założenie jest błędne. Wynika to przede wszystkim wprost z brzmienia przytoczonego przepisu, który określa jedynie termin nałożenia sankcji (w postaci grzywny) przez organ nadrzędny nad organem wydającym pozwolenie. Grzywna nakładana jest z racji niewydania przez ten organ rzeczonego pozwolenia w terminie. Jednocześnie nie ma tam mowy o samym terminie wydania pozwolenia na budowę. 

Dlatego należy jeszcze raz jednoznacznie wskazać, iż właściwym terminem na wydanie przez wojewodę pozwolenia na budowę jest termin 30 dni, bądź 60 dni w razie zaistnienia szczególnych komplikacji przy rozpatrzeniu wniosku.

Jak widać, proces uzyskania pozwolenia na  budowę elektrowni atomowej nie jest aż tak skomplikowany, jak chociażby dwa poprzednie etapy związane z uzyskaniem decyzji zasadniczej oraz decyzji lokalizacyjnej. Jednocześnie jest to ostatni etap poprzedzający rzeczywiste wszczęcie prac budowlanych. Tym samym dobrnęliśmy do końca naszego formalnego procesu budowy elektrowni atomowej. Niemniej to oczywiście nie koniec naszego cyklu związanego z omawianą przez nas tematyką, gdyż już za tydzień poruszymy zagadnienia związane z eksploatacją nowowybudowanej elektrowni atomowej. 

Mgr Michał Krawczyk / 14.05.2024 r.

[1] Dz. U. z 2024 r. poz. 555;

[2] Dz. U. z 2023 r. poz. 682;

[3] Dz. U. z 2023 r. poz. 1173;

[4] Dz. U. z 2024 r. poz. 572.

Opublikowano Dodaj komentarz

Atom, a zagadnienia prawne – proces uzyskania tzw. “Decyzji Lokalizacyjnej” w ramach budowy elektrowni atomowej

W ostatnim artykule w ramach naszej kampanii #PostępAtomowy przedstawiliśmy pierwszy etap związany z realizacją procesu inwestycyjnego w zakresie budowy energetyki atomowej w postaci uzyskania decyzji zasadniczej. Dzisiaj natomiast postaramy się rozszerzyć tę wiedzę o przedstawienie drugiego etapu ww. procesu, jakim jest uzyskanie Decyzji Lokalizacyjnej (zwanej dalej: Decyzją).

Tak jak poprzednim razem, regulacja związana z procedurą wydania wspomnianej Decyzji zawarta jest w ustawie z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących[1]. Dokładnie znajduje się on w Rozdziale 2 wspomnianej ustawy. Jednak zanim przejdziemy do interpretacji owych regulacji, najpierw należy wyjaśnić, czym jest ów Decyzja.

Jak sama nazwa wskazuje, decyzja lokalizacyjna jest rodzajem decyzji administracyjnej, w ramach której ustala się położenie lokalizacji realizowanej inwestycji celu publicznego. Co ważne, jest ona wymagana wtedy, gdy dla danego terenu/lokalizacji, w którego obrębie ma znajdować się wspomniana inwestycja, nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zawiera ona „podstawowe parametry dotyczące zmiany zagospodarowania terenu – rodzaj inwestycji, warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy, wynikające z przepisów odrębnych a także, linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali”[2]. Pełen katalog elementów zawartych w rzeczonej Decyzji zawiera się w art. 7 omawianej ustawy. Podsumowując, Decyzja stanowi kluczowy krok (w naszym przypadku drugi) w procesie realizacji inwestycji dla celów publicznych, jakim jest chociażby opisywana budowa elektrowni atomowej.

Tym samym wracając do interpretacji procedury wydania Decyzji Lokalizacyjnej należy zacząć od lektury art. 4 ust. 1-2 oraz ust. 4 przytoczonej we wstępie ustawy. Ustęp 1 owego artykułu określa przede wszystkim podmiot posiadający legitymację do złożenia wniosku o wydanie Decyzji, którym jest Inwestor. Wskazuje też na maksymalny termin, w jakim musi zostać złożony wniosek (10 lat) oraz określa skutki jakie wiążą się z jego niedotrzymaniem (wygaśnięcie opisywanej przez nas ostatnio decyzji zasadniczej). Z kolei ustęp 2 tego artykułu określa organ, do którego kierujemy wniosek oraz który jest właściwy do wydania omawianej decyzji – jest to właściwy miejscowo wojewoda. Natomiast ustęp 4 tego artykułu wskazuje i określa organ odwoławczy w postaci ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Kolejny zaś przepis w postaci art. 5 ustawy reguluje kwestie elementów składających się na wniosek, czyli co ów wniosek powinien zawierać. Tym samym, zgodnie z ww. przepisem wniosek o wydanie Decyzji Lokalizacyjnej musi zawierać:

  • ogólną charakterystykę planowanej inwestycji obejmującą głównie:
    • określenie zapotrzebowania energetycznego, 
    • zapotrzebowania w wodę,
    • kwestie związane z uzbrojeniem terenu oraz zagospodarowania odpadów,
  • określenie planowanego sposobu zagospodarowania terenu przedstawione w formie opisowej i graficznej;
  • określenie charakterystycznych parametrów technicznych inwestycji oraz danych charakteryzujących jej wpływ na środowisko;
  • określenie granic terenu objętego wnioskiem, przedstawionych na kopii mapy zasadniczej, a w przypadku jej braku – na kopii mapy ewidencyjnej, w skali 1:1000, 1:2000 lub 1:5000, udostępnionych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, oraz określenie obszaru, na który inwestycja w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będzie oddziaływać;
  • (w przypadku realizacji inwestycji w terenie nadmorskim) określenie lokalizacji sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich oraz podmorskich kabli i rurociągów za pomocą współrzędnych geocentrycznych geodezyjnych naniesionych na mapę morską oraz ich charakterystycznych parametrów technicznych;
  • wskazanie okresu, na jaki ma być wydana Decyzja;
  • potwierdzenie uiszczenia opłaty związanej z wniesieniem wniosku która wynosi 100.000 zł i jest wpłacana na rachunek gminy, na terenie której ma być realizowana inwestycja;
  • potwierdzenie otrzymania Decyzji Zasadniczej;
  • wykaz nieruchomości lub ich części, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków, na których planuje się zlokalizowanie inwestycji, ze wskazaniem nieruchomości, w stosunku do których inwestor nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości (ważne dla procesu wywłaszczeniowego związanego z realizacją inwestycji);
  • opinie: 
    • ministra zdrowia (jeżeli inwestycja ma być realizowana na obszarach uzdrowiskowych);
    • ministrów właściwych do spraw aktywów państwowych, energii, geologii, gospodarki, klimatu, kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, rybołówstwa, środowiska, a także ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra obrony narodowej  (w przypadku gdy inwestycja ma być realizowana w pobliżu obszaru morskiego; dodatkowo w tym przypadku także wymaga się opinii dyrektora właściwego urzędu morskiego – w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani);
    • Ministra Obrony Narodowej (w odniesieniu do inwestycji mogących oddziaływać na tereny zamknięte niezbędne dla obronności państwa);
    • właściwego organu administracji geologicznej (w odniesieniu do terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz przestrzeni objętych wyznaczonymi terenami górniczymi dla kopalin stanowiących przedmiot działalności wydobywczej);
    • organów właściwych w sprawach ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz dyrektora właściwej regionalnej dyrekcji lasów państwowych, na terenie których ma być zrealizowana inwestycja;
    • właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej;
    • właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (w odniesieniu do inwestycji obejmującej wykonanie urządzeń wodnych);
    • Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (w odniesieniu do innych, niż określone w lit. n, form ochrony przyrody);
    • właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków (w odniesieniu do zabytków znajdujących się w pobliżu inwestycji);
    • oraz szeregu innych podmiotów odpowiadających za inne obiekty oraz obszary w pobliżu których ma znaleźć się owa inwestycja (np. zarządcy drogi, dyrektorzy parków narodowych czy chociażby Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego w zakresie ruchu lotniczego na przylegających do inwestycji lotniskach).

Jak widać, katalog elementów jakie musi zawierać wniosek o wydanie Decyzji Lokalizacyjnej jest dość obszerny i na pierwszy rzut oka wskazuje na duże zbiurokratyzowanie procesu. Jednak jest to uzasadnione powagą i skalą projektu, przy czym wydaje się, iż dałoby się cały proces nieco uprościć, przyśpieszyć. W tym miejscu należy również wskazać kilka ciekawostek związanych z ww. katalogiem, a mianowicie:

  • wśród opinii odpowiednich organów nie ma już opinii służb związanych z bezpieczeństwem wewnętrznym, gdyż jest ona wydawana na etapie uzyskania Decyzji Zasadniczej,
  • organy przewidziane do wydania określonych opinii (wymienione powyżej) zobowiązane są je wydać w terminie 14 dni od momentu zgłoszenia się do nich inwestora,
  • opinie te zastępują wymagane innymi przepisami prawa uzgodnienia, pozwolenia, opinie, zgody bądź stanowiska wymienionych organów,
  • w przypadku opłaty 100.000 zł za złożenie wniosku jeżeli inwestycja leży na terenie kilku gmin to opłatę należy wnieść w tej wysokości na konto każdej z nich,
  • co interesujące, wśród wymienionych w katalogu opinii określonych organów w zakresie inwestycji nie ma opinii Prezesa Agencji w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, gdyż jest ona wymagana innym odrębnym przepisem rzeczonej ustawy (dokładnie jest to art. 5c ustawy).

W tym miejscu należy także podkreślić, iż po spełnieniu wyżej opisanych wymogów związanych z wniesieniem wniosku o wydanie Decyzji Lokalizacyjnej wojewoda ma obowiązek zawiadomienia wszystkich zainteresowanych stron o rozpoczęciu procesu jej wydania. Zawiadomienia dokonuje w drodze obwieszczenia. Ten sam mechanizm jest stosowany w momencie wydania Decyzji i również polega na  zamieszczeniu stosownego obwieszczenia na stronach internetowych urzędu wojewódzkiego i urzędów gmin właściwych ze względu na lokalizację inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej.  

Z innych ważnych zagadnień jakie pozostały nam do omówienia w kontekście procesu otrzymania Decyzji Lokalizacyjnej są terminy związane z jej wydaniem oraz zasady wniesienia odwołania w przypadku jej negatywnego rozpatrzenia. W tym miejscu należy podkreślić, iż przepisy określające termin wydania tej Decyzji nie zostały wskazane w ustawie o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Dlatego właściwe w tym przypadku są przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym[3] dotyczące lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak również Kodeksu postępowania administracyjnego[4], [5].

Wskazują one następujące terminy: 

  • wojewoda ma na rozpatrzenie decyzji 65 dni (art. 51 ust. 2 upizp),
  • w przypadku wydania decyzji negatywnej inwestor ma 14 dni na odwołanie, które wnosi się za pośrednictwem wojewody, który ma 7 dni na przekazanie odwołania do rozpatrzenia właściwemu organowi nadrzędnemu (art. 129 kpa i art. 133 kpa w zw. z art. 127 kpa). Odwołanie takie spełniać powinno – poza wymogami ogólnymi z art. 63 kpa – szczególne wymagania opisane w art. 53 ust. 6 upizp).

Niestety wśród tych rozwiązań dostrzegalne są dwa poważne błędy:

  • nie określono terminu, w jakim organ odwoławczy ma rozpatrzyć wniesione odwołanie, dlatego przyjmuje się termin z art. 35 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowiący, że termin ten wynosi (co do zasady) jeden miesiąc od dnia wpłynięcia wniosku,
  • do terminu 65 dni związanego z wydaniem decyzji nie wlicza się terminów związanych z dokonaniem przez inne organy innych wymaganych dodatkowych czynności.

Wszystko to sprawia, że wspomniane postępowania wydłuża się w znaczny sposób, a taki stan rzeczy nie jest zbyt korzystny, jeżeli chodzi o realizację takiego przedsięwzięcia, jakim jest budowa elektrowni atomowej.

Podsumowując, jak zostało to opisane powyżej, proces uzyskania Decyzji Lokalizacyjnej dla budowy elektrowni atomowej jest o wiele bardziej skomplikowany i zbiurokratyzowany niż etap wcześniejszy w którym uzyskaliśmy Decyzję Zasadniczą.  Oczywiście proces ten nie jest pozbawiony wad, jak chociażby dość chaotyczne uregulowanie terminów związanych z procesem wydania takiej Decyzji. Jednak całościowo należy stwierdzić, iż jest on dość dobrze skonstruowany wobec skali i powagi przedsięwzięcia jakie ma za zadanie uregulować. Tym samym dobrnęliśmy do końca kroku drugiego związanego z budową elektrowni atomowej. W tym miejscu mamy nadzieję, że udało nam się choć trochę rozjaśnić proces uzyskania dwóch kluczowych decyzji. Natomiast już za tydzień zajmiemy się analizą przepisów związanych z etapem budowy samej elektrowni atomowej.

Mgr Michał Krawczyk / 07.05.2024 r.

[1] Dz. U. z 2024 r. poz. 412;

[2] M. Moraczewski „Wydanie decyzji lokalizacyjnej” https://sip.lex.pl/procedury/wydanie-decyzji-lokalizacyjnej-1610617165

[3] Dz. U. z 2023 r. poz. 977;

[4] Dz. U. z 2024 r. poz. 572;

[5] https://sip.lex.pl/procedury/postepowanie-odwolawcze-od-decyzji-o-ustaleniu-lokalizacji-inwestycji-celu-publicznego-1610617013.